Elke merk en type warmtepomp kan net weer een klein beetje anders zijn, onderstaand is een algemeen verhaal.
In principe heeft u voor de warmtepomp een apartegroep nodig. U sluit de warmtepomp bij voorkeur aan met een werkschakelaar nabij het toestel. Hoe hoger het vermogen dat de warmtepomp moet leveren, (denk aan de grote van de woning) hoe hoger de zekering kan (moet) worden. Er zijn warmtepompen die gewoon op 1 fase 230 Volt wisselspanning worden aangesloten, er zijn er ook die op 3 fase wisselspanning worden aangesloten (230/400V). U treft in het technisch overzicht van uw warmtepomp altijd de waarde, in Ampère, waarmee deze moet worden gezekerd en of het een 1 of 3 fase aansluiting betreft!
Om zonder handleiding snel toch iets te kunnen redeneren: Stel dat op het 'slechtste moment' het rendement van de warmtepomp de waarde (COP) 2 heeft en de warmtepomp heeft een afgegeven vermogen van 6 kW, dan zal het opgenomen vermogen uit het net 6 kW : rendement 2 (slechtste moment) 3 kW zijn (3kW = 3000 Watt).
Stel dat het een 230 Volt machine is, dan kun je stellen dat P (vermogen in Watt of VA) = U (spanning in volt) x I (stroom in ampère). Dan volgt 3000 Watt : 230 Volt = 13 Ampère ! Deze groep zal dus met 16 Ampère moeten worden gezekerd.
Is het een 3 fase compressor (draaistroommotor) en de cosinus phi is bekend, bijvoorbeeld 0,8 dan volgt:
P = U x I x Wortel3 x Cos.phi.
3000= 400 Volt x I x 1,732 x 0,8. (400 x 1,732x0,8= 554,24) Geeft 3000 : 554,24 = 5,4 Ampère per fase. Deze kan dan bijvoorbeeld met 3 x 10 Ampère worden gezekerd.
Om de hoofdzekering van uw woning zo klein mogelijk te houden, kiest u het best voor een 3 fase warmtepomp.
Maar mogelijk kun je met een goede verdeling van de groepen er ook makkelijk komen met een 230 Volt warmtepomp. Uw elektricien kan u hierbij helpen (gelijktijdigheidsberekening).
Elektrische element / weerstand in of naast de warmtepomp.
Veel warmtepompen of warmtepompinstallaties zijn voorzien van een elektrisch element.
Dit dient vaak voor bij-verwarming en/of desinfectie van een boiler (SWW Sanitair Warm Water).
Dat element heeft ook een voeding nodig. Afhankelijk van de situatie bepaalt dit mede de aansluiting.
De vraag die dan gesteld moet worden: Kan het zo zijn dat het element gelijktijdig met de warmtepomp aan is ?
Voor desinfectie van de boiler is dat niet nodig, voor bijverwarming van de woning wel.
Bij een los element is vaak ook een eigen voeding nodig, afhankelijk van het aantal Watt van het element kan het zijn dat ook hiervoor een aparte groep moet worden gemaakt.
Sommige warmtepompen worden geleverd met de mogelijkheid voor loadbalancing. Dit zorgt ervoor dat uw hoofdzekering wordt bewaakt en wellicht iets kleiner kan worden gekozen. De warmtepomp meet, middels P1 van uw slimme meter of met eigen meetspoelen, de hoofdstroom van uw woning. Als deze te hoog oploopt gaat de warmtepomp aftoeren (tijdelijk wat minder vermogen leveren en verbruiken). Waarom kan dit handig zijn?
In Nederland krijgt u standaard een 35 Ampère aansluiting 230 Volt of een 3 x 25 Ampère 3 fase aansluiting. Als dit onvoldoende is kunt u een verzwaring van de hoofdzekering aanvragen. De meerkosten voor 3 x 32 Ampère in plaats van 3 x 25 Ampère is echter ongeveer €750,- per jaar duurder. Een load balance systeem kan deze kosten voor u wellicht besparen.
Voorbeeld: Stel de warmtepomp staat in de winter volop te draaien op hoge toeren en net op dat moment zet u de inductiekookplaat aan waardoor de stroom te hoog op loopt (boven de hoofdzekeringswaarde uitkomt). Dan wordt dit waargenomen door de warmtepomp die op dat moment een stapje minder hard gaat werken, als het koken weer voorbij is toert deze weer op. (Afbeelding: NIBE (bijvoorbeeld) levert bijna bij al haar warmtepompen stroomspoeltjes voor in de groepenkast met de warmtepomp mee).
Afbeelding: P1 aansluiting van een slimme meter. Deze aansluiting kan worden gebruikt om uit te lezen wat het aantal Ampère is dat wordt afgenomen of terug-geleverd. Op deze manier kun je ook gebruik maken van load-balancing. Naast de mogelijkheid om hiermee een modulerende warmtepomp te sturen kan dit bijvoorbeeld ook gebruikt worden voor de laadpaal van de auto. De auto gaat iets minder laden als er onvoldoende ruimte is in Ampère (stroom).
Afhankelijk van de grote van de warmtepomp, hoeveel de zekeringswaarde moet zijn, volgt er een diameter.
Adviestabel aderdikte koperdraad van de vaste installatie:
Als de kabel langer is, in meters, dan het getal wat in het groene blokje staat, dient u een grotere aderdiameter te kiezen.
Laat de elektrische aansluiting overigens altijd over aan een erkende installateur! Een erkend installateur werkt volgens normering en NEN wetgeving.
Een type B automaat, in een groepenkast zitten over het algemeen B-automaten, deze grijpt, bij een te hoge stroom, iets eerder in dan een type C automaat. Soms, bij een aan/uit warmtepomp schrijft de fabrikant een type C automaat voor. Dit komt omdat een aan/uit machine een hoge aanloopstroom heeft. Een iets tragere automaat voorkomt dan dat de automaat ingrijpt en laat deze aanloopstroom door. Dit is overigens maar een fractie van een seconde. Modulerende warmtepompen met inverter (frequentie regelaar) kunnen normaal met een B-automaat worden beveiligd.
Bij een 3 fase automaat kiest u voor een type aanduiding 3 polig + nul (dus niet voor een 4 polige, maar echt met de benaming 3 polig + nul) . 3 polig + nul schakelt de nul net iets later uit dan de fase, hierdoor kan er geen zgn. 'zwevende nul' ontstaan. Dit voorkomt schade aan het toestel.
Bij een B-automaat is heel kort de bovengrens 5 x I nominaal toegestaan.
Bij een C-automaat is heel kort de bovengrens 10 x I nominaal toegestaan.
Ons advies is om een warmtepomp altijd achter een 30 mA aardlekschakelaar te plaatsen, deze aardlekschakelaar dient bij voorkeur alleen voor de warmtepomp, niet gecombineerd met andere groepen. Je kunt natuurlijk ook kiezen voor een Aardlekautomaat , dan zit de zekering en aardlek in een behuizing.
Alleen als de aarde van de woning zeer goed in orde is (Een zeer lage aardweerstand heeft, afhankelijk van hoofdzekeringwaarde) mag het ook zonder. De warmtepomp wordt beschouwd als een toestel, en bij een zeer laag aardweerstand (veel pennen in de grond bijvoorbeeld) hoeft een toestel niet achter een aardlek. Beter is het natuurlijk om dit wel te doen, het gaat per slot om uw veiligheid. PS: Een aardlekschakelaar schakelt uit als de stroom die weggaat groter is dan de stroom die terugkomt. In dit laatste geval lekt er dus stroom richting aarde, als die stroom meer dan 30 mAis schakelt deze veiligheid uit (bij een 30 mA aardlek).
Dit kan bijvoorbeeld komen door dat iemand aan de stroom pakt en door het lichaam heen stroom lekt naar aarde. De 30 mA is voor een mens kort verdraagbaar zonder dodelijk te zijn.
Een warmtepompinstallatie is vaak wat uitgebreider dan de cv-ketel installatie.
Soms is het nodig dat buiten het toestel temperatuursensoren worden geplaatst op leidingen. Vaak is er ook communicatie nodig met een thermostaat of bediening in de woonkamer. Meestal is er een buitensensor gewenst. Bij een lucht/water warmtepomp is er meestal communicatie nodig tussen de buiten- en binnenunit. Dit wordt normaliter gedaan met zwakstroom kabel, bijvoorbeeldJY(st)Y of gelijkwaardig met een aderdiameter van 0,75mm² of 0,8 mm². Als er veel kabels (magnetische velden) in de buurt liggen of radio en zendsignalen, kies dan bijvoorkeur voor afgeschermde kabel. Dus met een blank omhulsel zoals op de afbeelding hier. Dit omhulsel legt u slechts aan een kant aan aarde (bij een buiten- en binnenunit dus bijvoorbeeld allen in de binnenunit deze kabel aan aarde leggen). Liever NIET aan beide kanten. Het dient alleen als 'schild' en niet als vereffing, het is niet de bedoeling dat daar een stroompje over gaat lopen.
Afhankelijk van de installatie kunnen er best veel van deze kabeltjes nodig zijn in een installatie. U treft deze meestal in de handleiding of schema's van de warmtepomp en/of installatie aan.
Vaak kiest de installateur voor zwakstroomkabels met 2 of 4 aders van minimaal 0,75 mm². Maar een kabel met veel meer aders erin kan natuurlijk ook. Voor een temperatuursensor zijn meestal 2 aders nodig, voor communicatie of een ruimte-afstanbediening meestal 3 of 4 aders. Let op, veel warmtepompfabrikanten staan niet toe dat u CAD / UTP kabel (computerkabel) gebruikt voor sensoren, of communicatie tussen regelaars. Natuurlijk kan wel de (vaak mogelijke) internetaansluiting op de warmtepomp gemaakt worden met CAD / UTP kabel.
Bovenstaand plaatje betreft een lucht/water warmtepomp (een NIBE in dit voorbeeld). De luchtwater-warmtepomp staat buiten, binnen is een regeling gemaakt om een en ander te regelen. Links boven ziet u een 'container potje' met een elektrisch element erin. Dit element kan dienen voor bijverwarming en desinfectie van de boiler. Rechts boven dit element ziet u een driewegklep die de keuze maakt of de boiler of de verwarming warmte krijgt van de warmtepomp. Rechts naast het element ziet u een kastje met een magneetschakelaar er in voor het aan/uit sturen van de hoofdstroom naar het element toe. Links ziet u de regeling (SMO van NIBE) en net rechts daarnaast een circulatiepomp voor transport (rondpompen) van het systeemwater. In het 3e buisje van rechts, rechts van de SMO ziet u een aantal zwakstroomkabels lopen. Al met al helemaal niet moeilijk, maar toch meer bekabeling dan bij een cv-ketel installatie. Gelukkig hebben de meeste warmtepompleveranciers duidelijke schema's beschikbaar. U ziet op deze foto zelfs een schema van NIBE met een spijker op de plank bevestigd.
Kort resumé, opsomming:
230 of 400 Volt ~ AC
- Voeding warmtepomp (compressor) (meestal op aparte groep)
- Voeding binnen-unit of regelaar bij lucht/water warmtepomp
- Voeding (indien van toepassing en losse montage) Elektrisch Element.
- Voeding van pompen en kleppen als deze los zijn gemonteerd
Zwakstroom, minimaal 0,75 mm²
- Bekabeling naar vloerverwarmingsverdelers
- Bekabeling naar temperatuursensoren op leidingen
- Bekabeling naar temperatuursensor buiten op de gevel (in de schaduw op het noorden)
- Bekabeling van de binnen- naar de buitenunit bij luchtwater
- Stuurbekabeling naar eventuele losse pompen in de installatie
- Eventuele bekabeling van warmtepomp regeling naar groepenkast i.v.m. Load balancing (4 x 0,75 mm²)
Internet UTP
- UTP (CAD 5 of 6) kabel van regeling warmtepomp naar de router. Dit hoeft uiteraard alleen als de warmtepomp hiervoor geschikt is en een aansluiting heeft. TIP: Gebruik liever geen WIFI maar bekabel de installatie, voor zorgeloos gebruik.
Afbeelding: Bij een bodem-energie warmtepomp is er natuurlijk geen verbinding met een 'buiten-unit', die is er dan immers niet. De energie komt uit de bodem. Toch zijn er nog sensoren nodig, in bovenstaand plaatje zie je dat de zwakstoomkabels met ty-raps aan de leidingen zijn vast gemaakt. Boilersensor, aanvoersensor, buitensensor en ruimte-opnemer.
